به طور کلی سم میکروب کلستریدیوم بوتولینیوم که اصطلاحاً به نام بوتاکس شهرت دارد ماده تشکیل دهنده این داروها می باشند. این میکروب می تواند با ایجاد مسمومیت غذایی شدید عوارض زیادی ایجاد کند که به این بیماری بوتولیسم می گویند. سم ایجاد شده توسط این میکروب که در مواد غذایی تجمع می کند می تواند باعث فلج عضلات تنفسی بیمار شود و منجر به مرگ گردد. از این سم در فلج کردن عضلات می توان استفاده پزشکی کرد و با تزریق آنها به داخل عضلات صورت ایجاد فلج موقتی می کند.

مصارف غیر زیبایی

بوتاکس در درمان تعریق زیاد زیر بغل نیز موثر می باشد و با تزریق در ناحیه زیر بغل تعریق کاملا متوقف می شود.

بوتاکس در درمان اسپاسم های عضلانی و تیک های ناحیه صورت نیز موثر است در اشخاصی که دچار تیک های ناحیه صورت و گردن می باشند می توان با تزریق، تیک ها را درمان کرد.

 بوتاکس در درمان اسپاسم های انگشتان بعد از فلج های مغزی به دنبال سکته های مغزی درمان موثری به شمار می رود.

 بوتاکس را می توان به شکل دیگری به نام تجارتی دیسپورت (dysport) نیز یافت که محصول اروپا می باشد ولی متاسفانه دوز اثر این دارو ۳ برابر بوتاکس معمولی است و باید برای ۳ نفر همزمان تزریق شود.

خیلی از مردم تفاوت بین بوتاکس، فیلرها و ژل ها را نمی دانند . لذا آگاهی بخشی مردم و بیماران از بوتاکس و نتایج و عوارض می تواند خیلی از مشکلات و باورهای غلط را اصلاح کند. یکی از باورهای غلط این است که بوتاکس چون یک سم است می تواند برای بدن ضرر داشته باشد در جواب باید گفت که اتفاقاً از خاصیت سمی این سم که فلج کننده عضلات می باشد استفاده پزشکی می شود و چنانچه این سم به عضلات تنفسی دسترسی پیدا کند می تواند موجب فلج عضلات تنفسی و مرگ گردد که آن هم وقتی است که تزریق وریدی با دوز بسیار بالا انجام شود.

باور غلط دیگر این است که بوتاکس می تواند چین و چروک ها را تشدید کند در جواب باید گفت که با ترزیق چند مرتبه بوتاکس عضلات ناحیه پیشانی هر روز ضعیف تر می شوند و حتی بعد از قطع تزریق بوتاکس نیز این عضلات به علت عدم کارکرد طولانی ضعیف شده اند لذا ایجاد چروک های جدید به تاخیر می افتد.

عوارض ومشکلات  بعد از تزریق

یکی از شایع ترین شکایات بعد از تزریق، باقی ماندن چین و چروک ها می باشد. خیلی ازبیماران بعد از تزریق از باقی ماندن چین و چروک ها که هنوز مقداری مانده است شاکی هستند در جواب باید توضیح داد که چروک های عمیق که در اثر سالهای طولانی اخم کردن ایجاد شده است به علت فرو رفتن لایه سطحی پوست می باشد و با به اصطلاح اپی درم و درم پوست به لایه عضلانی پوست چسبیده شده اند و بوتاکس با فلج عضلات می تواند تا حدودی این فلج چروک را اصلاح کند ولی اصلاح کامل این چروک ها احتیاج به قطع اتصال لایه درم پوست با لایه های زیرین را دارد. 

طول  اثر بوتاکس بین ۳ تا ۶ ماه می باشد وباید تزریق مجدد انجام گردد. اگر چه با تزریق های مکرر و ضعیف شدن عضلات این مدت می تواند طولانی گردد.

 شکایت شایع دیگر این است که بیماران اظهار می دارند هنوز بعد از تزریق قادر به اخم کردن و بالا بردن ابروها می باشند در جواب باید گفت که اتفاقاً این نتیجه تزریق مطلوب می باشد و فلج کامل عضلات پیشانی می تواند حالت مصنوعی و یا اصطلاحاً ماسکه به صورت بدهد و کاملاً نشان دهنده تزریق بوتاکس می باشد.

فلج عضلات باید به طور نسبی باشد و حالت مصنوعی در صورت فرد ایجاد نکند. 

نکته مهم دیگر که باید توضیح داده شود و بیمار را از عوارض آن آگاه کرد، افتادگی پلک بالا که معمولاً یک طرفه می باشد است.

بیماران بعد از افتادگی پلک بسیار مضطرب و نگران می باشند ، در این موارد می توان با تجویز قطره های مخصوص تا حدی از شدت این عارضه کاست .

 معمولاً علت این عارضه نفوذ بوتاکس به عضلات بالابرنده پلک می باشد که ناشی از تزریق در محل نزدیک به پلک بالا و یا دوز بالای تزریق می باشد.

خلاصه:

در این مقاله سعی شده است که از اطلاعات مربوط به بوتاکس و باورهای غلطی که در مورد آن وجود دارد به شکل خلاصه، توضیح داده شود .

 در اینجا این نکته را یاد آوری می کنم که بوتاکس بهترین روش از جوانسازی ناحیه پیشانی می باشد. اگر چه موقتی است ولی نسبت به تمام جراحی های این ناحیه کم عارضه تر و موثرتر می باشد.