جراحی پلاستیک در درمان سوختگی

اکثر مواردی که منجر به سوختگی می شود  ناشی از ریختن مایعات داغ می باشند و معمولاً ۵۰ درصد مصدومان این نوع حوادث را کودکان تشکیل می دهند که در اغلب موارد داغ بودن بیش از حد آب در وان حمام موجب این سوختگی ها می گردد.

از دیگر علل بوجود آمدن سوختگی ها در افراد می توان به انفجار گاز، برخورد با اجسام داغ ،سوختگی با مواد شیمیایی مانند اسید نیز اشاره کرد.

به طور کلی سوختگی ها به چهار دسته تقسیم می شود .

سوختگی درجه یک یا سطحی

معمولاً بوسیله شعله آتش یا نور خورشید ایجاد می شود. سطح پوست خشک و بدون تاول است و رنگ پوست قرمز و دردناک می شود .

سوختگی درجه دو یا ضخامت نسبی

معمولاً در اثر تماس با مایعات و جامدات داغ و شعله و جریان برق ایجاد می شود سطح پوست خشک و چرمی دیده می شود و رنگ پوست سفید مایل به صورتی و یا قرمز گیلاسی است و شدیداً دردناک می شود .

سوختگی درجه سه یا تمام ضخامت

این نوع سوختگی نیز معمولاً در اثر تماس با مایعات و جامدات داغ و شعله آتش یا جریان برق اتفاق می افتد ، سطح پوست خشک و چرمی به نظر می رسد و رنگ پوست مخلوطی از سفید و صورتی و سیاه و سوخته است در این نوع سوختگی به علت از بین رفتن اعصاب پوستی درد بسیار مختصر است و موهای پوست به راحتی کنده می شوند.

سوختگی درجه چهار با درگیری ساختمانهای زیرین

این نوع سوختگی در اثر تماس طولانی با شعله و جریان برق ایجاد می شود و معمولاً استخوان ، عضله و تاندون ها هم گرفتار می شوند .

مراحل درمان سوختگی :

سوختگی معمولاً به دومرحله حاد و مزمن تقسیم می شود .

مرحله حاد چند روز بعد از سوختگی است که لازم است دبریدمان و برداشتن پوستهای سوخته ، بافت های مرده و پانسمان انجام گیرد و پس از آن با گرافت پوستی یا پیوند پوست از نقاط دیگر بدن محل سوختگی پوشانده می شود . می توان ازروش پیوند پوست ها و پوشش های مصنوعی نیز استفاده کرد که بتازگی  در ایران نیز استفاده می شود و تنها علتی که استفاده از آن را محدود کرده گران بودن بیش از حد این پوشش ها است .

پس از مرحله حاد در مرحله مزمن اسکارهای سوختگی ایجاد می شود و انقباض زخمی ، سفتی مفاصل و جمع شدن پوست اتفاق می افتد در این مرحله نقش جراح پلاستیک برجسته می شود ، می توان تا حد زیادی در مرحله حاد از ایجاد اسکارهای پوستی جلوگیری کرد معمولاً با پوشاندن لباس های فشاری مخصوصاً در کودکان و ایجاد فشارروی پوست می توان ازایجاد اسکار جلوگیری کرد. با مالیدن پمادهای سیلیکونی یا ورقه های سیلیکونی روی محل زخم سوختگی می توان این اسکارهای برجسته را تا حد زیادی بهبود بخشید .

اسکارهای برجسته پوستی را می توان تا حدودی با تراش پوست یا  Dermabrasionو لیزر  CO2  درمان کرد .

باید توجه داشت که تمامی این درمان ها تا حدودی موثر هستند و هیچگاه اسکار سوختگی کاملاً شبیه پوست طبیعی نمی شود ولی با درمان هایی مثل تراش پوست و استفاده از لیزر و پمادهای سیلیکون تا حد زیادی بهتر می شوند . نقش جراح پلاستیک وقتی برجسته تر می شود که این اسکارها ها مزمن شده و باعث انقباض زخم ، چسبندگی انگشتان ، کج شدن گردن و دفورمیتی صورت شده است.

در اینگونه موارد جراح با آزاد کردن این چسبندگی ها عملکرد عضو را به حالت قبلی بر می گرداند.

سوختگی درصورت علاوه بر اسکار برجسته یاhyperthrophic scar   میتواند باعث کشیدگی گوشه لب به سمت پایین و یا سوختگی بینی و دفورمه شدن ان شود. در تمامی موارد اصلاح اسکار یا دفورمیتی سوختگی ،باید پوست اضافه به محل اسکار اضافه شود. یکی از رایج روش ها استفاده از اتساع دهنده بافتی یا (Tissue Expander ) است.

در این روش یک بادکنک از جنس سیلیکون در کنار محل سوختگی گذاشته می شود و هر هفته داخل این محفظه سرم نمکی تزریق می شود تا این بادکنک متسع شود و پوست اضافی را در اثر فشار تولید کند و معمولاً بعد از سه ماه این وسیله برداشته می شود و پوست اضافی تولید شده را می توان روی  محل سوختگی کشید.بیماران باید صبر و حوصله داشته باشند و حداقل دو عمل جراحی گذاشتن و برداشتن این اتساع دهنده بافتی را تحمل کنند.

در دستان و انگشتان سوختگی می تواند باعث دفورمیتی انگشتان و چسبندگی و خمیدگی آنها شود که لازم است چسبندگی ها آزاد شود و انگشتان به حالت صاف و نرمال فعالیت خود را آغاز کنند.

در حال حاضر جهت برداشتن اسکار سوختگی تحقیقاتی در حال انجام است که با استفاده از سلولهای بنیادی و تزریق آن به محل اسکار، سوختگی سلولهای منطقه سوختگی را تحریک به تولید سلولهای طبیعی با مقدار کلاژن نرمال کنند ولی این تحقیقات فعلاً در مرحله تکمیلی است